Γιατί κόλλησε ο εξωδικαστικός μηχανισμός

του Γιώργου Παπαγεωργίου

Παρότι αναμενόταν σαν μάννα εξ ουρανού, ο εξωδικαστικός μηχανισμός μοιάζει να έχει κολλήσει στη λάσπη, καθώς η απόδοσή του στην πράξη βρίσκεται λίγο πάνω από το μηδέν.

Ο αριθμός των υποθέσεων που έχουν διεκπεραιωθεί και καταλήξει σε ρύθμιση οφειλών είναι μόλις 17 ύστερα από επτά μήνες λειτουργίας.

Και τούτο τη στιγμή που η ηλεκτρονική πλατφόρμα που έχει στηθεί από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) λειτουργεί υποδειγματικά από την πρώτη στιγμή και προσφέρει, θεωρητικά, τη δυνατότητα να «καθαρίζονται» οι υποθέσεις σε χρόνο μηδέν.

Συνολικά, στο σύστημα έχουν αρχίσει να καταθέτουν αιτήσεις περίπου 20.000 εταιρείες, μικρές και μεγάλες. Ωστόσο, μόνο περίπου 600 ολοκληρωμένες αιτήσεις έχουν συμπληρωθεί, υποβληθεί και προωθηθεί για διαπραγμάτευση με τους πιστωτές. Από αυτές, δε, τελικά μόλις οι 17 που προαναφέρθηκαν έχουν μέχρι στιγμής καταλήξει σε ρύθμιση οφειλών.

Το ενδιαφέρον είναι ότι από αυτές τις 17 ρυθμίσεις οφειλών οι 15 αφορούν σε χρέη προς το Δημόσιο (Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία) και μόνο οι δύο σε τράπεζες. Επιπλέον, όλες οι ολοκληρωμένες υποθέσεις αφορούν περιπτώσεις όπου ένας πιστωτής είχε πάνω από το 85% των οφειλών και διεκπεραιώθηκαν με διμερείς διαπραγματεύσεις. Μεταξύ αυτών και οι δύο επιτυχημένες ρυθμίσεις με τραπεζικές οφειλές.

Μόνο μία ρύθμιση έχει ολοκληρωθεί με πολυμερή διαπραγμάτευση περισσότερων του ενός πιστωτών, μέσω του συντονιστή, όπως προβλέπει η διαδικασία του εξωδικαστικού, και αυτή αφορούσε διαφορετικούς πιστωτές του δημόσιου τομέα, όχι τράπεζες.

Όσο δε για τους ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού ρύθμιση για τις οφειλές προς το Δημόσιο (όχι όμως και προς τις τράπεζες), εκεί τα πράγματα είναι ακόμη στο ξεκίνημα, αφού στο σύστημα έχουν εισέλθει περίπου 5.000 ενδιαφερόμενοι οι οποίοι συμπληρώνουν στοιχεία και υποβάλλουν τα απαραίτητα έγγραφα, αλλά ουδεμία υπόθεση έχει ολοκληρωθεί. Η δε εκτίμηση των αρμοδίων είναι ότι οι πρώτες ρυθμίσεις ελεύθερων επαγγελματιών δεν αναμένονται νωρίτερα από δύο μήνες.

Είναι σαφές ότι η πορεία του ζητήματος δεν έχει την παραμικρή σχέση με τις εκτιμήσεις που υπήρχαν πριν από το ξεκίνημα, ούτε με τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος, οι οποίες δείχνουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 200.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και περίπου 9.000 μεγάλες εταιρείες με κόκκινα δάνεια τα οποία πρέπει με κάποιον τρόπο να διεκπεραιωθούν.

Τα προβλήματα του εξωδικαστικού συζητήθηκαν και με τα τεχνικά κλιμάκια που βρίσκονται στην Αθήνα για διαπραγματεύσεις με την ελληνική πλευρά.

Πού βρίσκεται όμως το πρόβλημα;

Οπως λένε αρμόδιες πηγές, το πρώτο πρόβλημα είναι ο μεγάλος βαθμός δυσκολίας στο να υποβληθεί σωστά η αίτηση, μαζί με τα απαραίτητα έγγραφα και τις βεβαιώσεις που απαιτεί ο νόμος. Η υποβολή ολοκληρωμένης αίτησης είναι το πρώτο μεγάλο εμπόδιο.

Το δε παράλογο είναι ότι από τα 27 δικαιολογητικά που χρειάζονται, τα στοιχεία για τα 20 βρίσκονται ήδη στο σύστημα, αφού η ΕΓΔΙΧ έχει αναπτύξει το σύστημα με τέτοιον τρόπο που να συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία που αφορούν έναν ΑΦΜ από τις αρμόδιες υπηρεσίες και τις τράπεζες. Το σύστημα, για παράδειγμα, έχει φορτωμένες τις οφειλές κάθε επιχείρησης τόσο προς το Δημόσιο όσο και προς τις τράπεζες, αλλά αυτό δεν απαλλάσσει τους ενδιαφερόμενους από την υποχρέωση να υποβάλλουν σχετικές βεβαιώσεις από τους αρμόδιους φορείς.

Στις συζητήσεις με τα τεχνικά κλιμάκια, η ελληνική πλευρά πρότεινε και οι δανειστές συμφώνησαν να γίνει πιο ευέλικτη η διαδικασία και να μη χρειάζεται η υποβολή δικαιολογητικών για στοιχεία που είτε υπάρχουν στο σύστημα, είτε δεν είναι καθοριστικά για τη χρηματοοικονομική εικόνα της επιχείρησης. Να υποβάλλουν δηλαδή οι επιχειρήσεις υπεύθυνη δήλωση για να προχωρούν οι διαδικασίες και τα δικαιολογητικά να υποβάλλονται στο τέλος, επί ποινή ακύρωσης της συμφωνίας.

Από εκεί και πέρα, όταν υποβληθεί η ολοκληρωμένη αίτηση, η ΕΓΔΙΧ τη διεκπεραιώνει μέσα σε μία ή δύο εβδομάδες και την αποστέλλει στους πιστωτές, όπως έχει ευθύνη. Σημειωτέον ότι η ΕΓΔΙΧ δεν μπορεί να παρέμβει επί της ουσίας, παρά μόνο να διασφαλίζει την τήρηση των διαδικασιών και τη διακίνηση των αιτήσεων.

Από τη στιγμή που οι υποθέσεις φτάνουν στους πιστωτές, κολλάνε και πάλι. Καταγράφεται ένα πηγαινέλα των στοιχείων, καθώς οι πιστωτές ζητάνε περισσότερα στοιχεία και αφήνουν τις προθεσμίες να εξαντλούνται.

Θεωρητικά ο υποχρεωτικός χρόνος ολοκλήρωσης κάθε υπόθεσης είναι 80 ημέρες, αλλά στην πράξη ο νόμος αφήνει περιθώριο να φτάσει μέχρι και τους δέκα μήνες και, όπως δείχνουν τα πράγματα, οι πιστωτές εξαντλούν τα περιθώρια. Ειδικά οι τράπεζες παρουσιάζουν δυστοκία και αυστηρότητα, οι οποίες, κατά την άποψη των τεχνικών κλιμακίων, οφείλονται στο ότι «μαθαίνουν» ακόμα το σύστημα, επομένως από ένα σημείο και πέρα οι ρυθμοί θα επιταχυνθούν. Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντως, οι εκπρόσωποι των τεχνικών κλιμακίων διατύπωσαν την άποψη ότι οι τράπεζες πρέπει να αγκαλιάσουν τη διαδικασία και μάλιστα να την προσφέρουν οι ίδιες ενεργητικά, ως ένα άλλο τραπεζικό προϊόν, για να ξεμπλοκάρει το σύστημα και να αρχίσουν να κινούνται οι υποθέσεις.

Συμφώνησαν, μάλιστα, να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία στο σύστημα, ιδίως για διαδικαστικά ζητήματα, έτσι ώστε να μην απορρίπτονται αιτήσεις, όταν, π.χ., λείπει κάποιο στοιχείο, αλλά να ζητείται από τον ενδιαφερόμενο να το προσκομίσει.

(Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα)